Overwerken en overuren maken is sinds we thuis werken steeds normaler geworden. De scheiding tussen privé en werk is steeds meer vervaagt en dat resulteert in steeds meer overuren. Daarom is het handig om als werknemer bewust te zijn wat de regels zijn omtrent overwerken en overuren.
Zelf ben ik zelfstandig ondernemer en heb ik niet te maken met overuren. Ik werk vaak meer dan 40 uur per week, maar vind het ontzettend leuk. Heb jij ook geen moeite met overwerken dan is dat natuurlijk hartstikke fijn. Je hebt tenslotte werk gevonden wat je leuk vindt. Toch is het handig om te weten wat de regels zijn omtrent overwerken.
In dit artikel beantwoord ik de meeste gestelde vragen over overwerken en de daarbij gemaakt overuren. Wat zijn je rechten als werknemers en hoe kan je hier het beste mee omgaan? Ik beantwoord ze allemaal hieronder!
Wat zijn overuren?
Overuren zijn de uren die jij buiten de uren die in je contract staan werkt voor je werkgever. Denk hierbij aan de extra uren in het weekend, in de avond of op feestdagen, maar ook de uren die je werkt na je reguliere dienst.
Wel is het zo dat de voorwaarden van deze overuren verschillend kunnen zijn per bedrijf of organisatie. Zo kan het goed zijn dat er pas sprake is van overwerk op het moment dat je meer werkt dan de voltijds uren, wat vaak 38 of 40 uur per werkweek is. Het is dan ook zeker aan te raden eerst je arbeidsovereenkomst of cao na te kijken om te zien wat de voorwaarden zijn bij het bedrijf waar jij werkzaam bent.
Is overwerken verplicht?
Wettelijk is overwerken niet verplicht, maar het kan wel in je CAO of arbeidsovereenkomst opgenomen zijn. Staat hier niks opgenomen over overwerken dan ben jij als werknemer niet verplicht om over te werken.
Zo zwart wit werkt het natuurlijk niet op de werkvloer. Er zijn vaak situaties waarbij werkgevers mogen verwachten dat werknemers hun steentje bijdragen en wat overuren maken. Zo kan dit gevraagd worden bij onvoorzienbare omstandigheden of grote bedrijfsbelangen. Om het nog wat complexer te maken kan je functie ook bepalend zijn. Heb jij een functie met meer verantwoording en zijn mensen afhankelijk van deze werkzaamheden dan kan dit ervoor zorgen dat overwerken eerder noodzakelijk is.
Maar er zitten natuurlijk ook de nodig regelgeving aan overwerken. Zo moet de werkgever altijd rekening houden met arbeidswetten. Zo mag een werknemer nooit meer dan 60 uur per week werken of meer dan 12 uur per dienst.
Voor zwangere werknemers bestaat er echter geen verplichting als het gaat om overwerken. Daarnaast kan het ook zo zijn dat oudere werknemers uitgezonderd zijn van het verplichten tot overwerk. Of dit het geval is in jouw situatie staat vermeld in de arbeidsovereenkomst of cao.
Moet je overuren opmaken?
Of jij je overuren op moet maken, hangt af van wat er in de cao of je arbeidsovereenkomst staat opgesteld. Het kan goed zijn dat er in je cao staat vermeld dat je je overuren altijd op moet maken, maar de kans is ook aanwezig dat hier niks over in staat. Wanneer je hier niks over kan vinden is het verstandig dit aan te kaarten bij je werkgever, om te kijken of jullie er op die manier samen uit kunnen komen.
Bij vakantieverlof liggen deze regels anders, want een werkgever kan je niet verplicht dit verlof op te nemen. Wel kun je natuurlijk vrijwillig instemmen met de vraag van je werkgever wanneer dit voor jou haalbaar is. Let wel op; vakantieverlof is iets anders dan atv- of adv-dagen, want hier kunnen de regels weer anders voor zijn. Je werkgever mag je namelijk verplichten je opgebouwde dagen op te nemen, tenzij er in je cao of arbeidsovereenkomst staat dat dit is uitgesloten.
Overuren opmaken of tijd voor tijd?
Vaak is het mogelijk overuren op te maken tenzij hier iets anders over staat in de arbeidsovereenkomst of de cao, deze zijn beide leidend. Is er een tijd-voor-tijd regeling overeengekomen? Dan kan je werkgever deze uren verplicht op te nemen, maar ook hierbij geldt weer dat de arbeidsovereenkomst of cao leidend is.
De opgebouwde tijd-voor-tijd uren zijn echter niet onbeperkt geldig. Deze moeten namelijk voor 1 juli van het opvolgende kalenderjaar opgenomen zijn. Wel mag een werkgever een kortere periode met je afspreken wanneer dit nodig is.
Wat is tijd voor tijd precies?
Het kan zijn dat je nog nooit van tijd voor tijd hebt gehoord, en dan is het bovenstaande stukje erg verwarrend voor je. Je spreekt van tijd voor tijd op het moment dat je vrije uren krijgt voor de uren die jij boven op je contracturen hebt gewerkt. Dus stel jij werkt 40 uur per week, en je hebt afgelopen week 50 uur gewerkt, dan zou je met de tijd voor tijd regeling 10 uur aan vrije uren krijgen.
Wel zijn de regels hierbij erg belangrijk. In 2018 kon een werkgever dit nog schriftelijk met je regelen, maar sinds 2019 is dit niet meer mogelijk. Deze regeling moet namelijk in de cao opgenomen zijn, anders is het niet mogelijk de tijd voor tijd regeling toe te passen.
Handig om te weten is dat je tijd voor tijd uren voor 1 juli van het volgende jaar opmaken. Doe je dit als werknemer niet dan moeten deze uitbetaalt worden.
Hoeveel belasting moet je betalen over overuren?
Je overuren uit laten betalen is in sommige gevallen mogelijk, maar je betaalt hier dan wel belasting over. Het kan zijn dat je al je overuren hebt opgespaard en nu wel een extra bedrag op je rekening kan gebruiken, bijvoorbeeld voor een vakantie, de feestdagen of een verjaardag. Wel is het dan belangrijk om te weten hoeveel belasting je over die uren betaalt.
Overuren worden belast in de belastingschijf waar jij in zit, net als je normaal gewerkte uren. Dit zal dus 37,35% of 49,50% zijn. Hoeveel belasting dit precies is, verschilt echter per persoon maar ook per situatie. Hiervoor moet je namelijk eerst je belastbare inkomen berekenen. De Belastingdienst gebruikt jouw belastbare inkomen van het vorige jaar, dus het kan zijn dat je bij de aangifte inkomstenbelasting nog geld terugkrijgt of moet betalen.
Stel dat je vorige jaar een belastbaar inkomen had van €30.000 bruto, dan vallen je overuren in de eerste belastingschijf, die van 37,35%. Zou je €5.000 aan overuren hebben opgebouwd dan betaal je hier €1.867,50 belasting over.
Vakantiegeld en pensioen over je overuren
Nu je weet hoeveel belasting je moet betalen over je overuren kan het ook goed zijn dat jij je afvraagt of je ook vakantiegeld en pensioen krijgt over je overuren. Dit was eerder namelijk niet zo, maar sinds 2018 is je werkgever verplicht vakantiegeld te betalen over de overuren die jij gewerkt hebt. Wel geldt dit uiteraard alleen voor de uren die je laat uitbetalen.
Besluit jij dus dat je een gedeelte van je overuren wilt opnemen als vrije dagen, dan worden deze niet uitbetaald en krijg je hier ook geen vakantiegeld over.
Het opbouwen van je pensioen wordt berekend over je pensioengevend salaris. Dit salaris bestaat uit je bruto jaarsalaris, je vakantie toeslag en eventuele overige toeslagen. Al het overwerk staat onder de categorie overige toeslagen, en dus bouw je ook pensioen op over de overuren die jij gewerkt hebt.
Waarom het lijkt alsof je meer belasting betaalt over je overuren
Vaak hoor je mensen zeggen dat ze hun overuren niet uit laten betalen omdat ze dan niks overhouden. Zij zijn van mening dat je meer belasting betaalt over je overuren, dan over je normale salaris. Toch is dit niet zo, dat is hierboven ook duidelijk te lezen.
De reden dat mensen dit denken komt omdat je op je salaris een korting krijgt op de belasting, in de vorm van de algemene heffingskorting en de arbeidskorting. Dankzij deze kortingen betaal je veel minder belasting over je salaris, en daardoor lijkt het dus alsof de overuren veel zwaarder belast worden.
