Tegenwoordig hoor je steeds meer nieuws over inflatie. De inflatie gaat omhoog en de kosten aan boodschappen, energie en benzine lopen al maanden op. Maar wat is inflatie eigenlijk en wat gaat dit betekenen voor jou portemonnee?
Jarenlang hebben we ons eigenlijk nauwelijks druk hoeven maken om inflatie, maar de economisch onrust heeft ook invloed op de basiskosten van consumenten. Als deze kosten oplopen dan kan je maandelijks minder kopen met hetzelfde budget, en hier komt inflatie om de hoek kijken.
Enkel dit jaar is de inflatie opgelopen tot boven de 5%, maar wat betekent dit voor jou? In dit artikel leg ik je uit wat inflatie is, maar ook wat jij kan doen. Jij als consument gaat namelijk absoluut last krijgen van een oplopende inflatie.
Wat is inflatie?
Inflatie treedt op wanneer de prijzen van algemene goedere en diensten oplopen. Hierdoor worden producten duurder waardoor jij als consument minder kan kopen met hetzelfde budget.
Inflatie wordt berekent aan de hand van een samenstelling van verschillende goederen en diensten die ieder huishouden afneemt. Deze prijs wordt in Nederland uitgedrukt in een prijsindex, of ook wel de Consumentenprijsindex. Zie het als een getal wat de prijsontwikkeling van goederen en diensten, die consumenten afnemen voor consumptie weergeeft.
Vergelijk je de getallen van dezelfde maand van verschillende jaren dan kan je zien of consumenten meer of minder kwijt zijn aan deze goederen en diensten. De principe is dus inflatie.
In de afbeelding hierboven zie je de inflatiecijfers t/m oktober 2021. De voorspelling is dat de inflatiecijfers in november oplopen naar ruim 5,6%. Dit is het hoogste cijfer in de afgelopen 40 jaar.
Om het heel simpel te houden, heb ik hieronder een voorbeeld van inflatie. In de praktijk is dit veel complexer, maar het laat je zien hoe het ongeveer werkt.
| Kostenpost | 2016 | 2021 | Inflatie |
|---|---|---|---|
| Knipbeurt kapper | €20 | €23 | 15% |
| Liter benzine | €1,60 | €2 | 25% |
| Weekboodschappen (zelfde producten) | €85 | €94 | 10,6% |
| Kop koffie | €1,70 | €,160 | -6% |
| Energiekosten | €90 | €110 | 22% |
In het geval hierboven kan je zien dat er een inflatie is van 13,3% (het gemiddelde getal uit deze vijf kostenposten). Zou je dus hetzelfde salaris hebben dan zou je dus voor 13,3% minder goederen en diensten kunnen afnemen voor hetzelfde geld. Dit is een fictief getal, want in het echt loopt de inflatie vaak niet zo hoog op.
In het echt is de inflatie berekening ook veel uitgebreider en moeilijker. Er zijn veel meer kostenposten, maar er worden ook wegingen meegenomen in hoevaak bepaalde producten en diensten worden afgenomen. Uiteindelijk geeft dat een zo goed mogelijke weergeven wat de gemiddelde prijs in Nederland doet.
In Europa is een jaarlijkse inflatie van 2% normaal. Boven de 2% noem je inflatie en onder de 2% noem je deflatie.
Waarom gaat de inflatie omhoog?
Op dit moment heeft eigenlijk de hele wereld te maken met een oplopen inflatie. Het is goed om te weten dat ieder land in Europa te maken heeft van oplopende kosten. Daarom is een jaarlijkse inflatie van 2% heel gezond.
Je spreekt pas van een oplopende inflatie als de inflatie dus boven deze 2% komt. Op dit moment zitten we zelfs op een inflatie van ruim 5%, dit is het hoogste inflatiecijfer in ruim 40 jaar. Maar hoe kan het dat de inflatie opeens zo gigantisch toeneemt?
Het is goed om terug te gaan naar het begin van de epidemie. In 2020 gingen veel landen in lockdown wat betekende dat veel landen stil kwamen te liggen. Winkels gingen dicht, er werd nog nauwelijks gereisd en mensen konden nauwelijks leuke dingen doen. Mensen hielden dus ontzettend veel geld over en bedrijven kwamen met onzettend veel voorraad, omdat er minder werd verkocht.
Uiteindelijk zorgde dit ervoor dat producties kwamen stil te liggen. Toen alles weer openging, gingen mensen masaal geld uitgeven en werden de voorraden steeds minder, maar omdat veel productie’s stillagen werden deze nauwelijks aangevuld. Schaarste zorgt voor hogere prijzen en dat betekent dat de consument dus meer moet betalen.
Weet je nog dat mensen massaal gingen hamsteren. Er was nauwelijks nog toiletpapier te koop en veel mensen zaten met een probleem. Normaal kost zo een pak €3, maar als jij op dat moment het dubbele had moeten betalen, had je dat waarschijnlijk ook gedaan.
De schaarste in grondstoffen, de oplopende energieprijzen en duurdere transporten zorgen voor veel hogere prijzen. Hierdoor hebben we nu te maken met een veel hogere inflatie als we de afgelopen 40 jaar gewend waren.
Wat betekent het als de inflatie omhoog gaat?
Leuk dat de inflatie zo gigantisch oploopt, maar wat betekent dit nou voor jou als consument?
Een oplopende inflatie zorgt ervoor dat jij als consument meer moet betalen voor je basisbehoeftes. Dit heb je waarschijnlijk al gemerkt aan de oplopende prijs in de supermarkten, maar op dit moment zullen vooral de energieprijzen en kosten aan de pomp opvallen.
Een prijsstijging van 5% klinkt extreem, omdat wij al jaren tussen de 1,5 a 2 procent zitten. Toch is het nog niet iets om je zorgen over te maken. Landen als Argentinië hebben te maken met hyperinflatie en kunnen prijzen dan zomaar met 50% zien stijgen. Dit is dus van een totaal andere orde als wij hier in Nederland kennen.
Op korte termijn is het natuurlijk ontzettend vervelend dat je te maken krijgt met hogere kosten. Zeker als je het al moeilijk had om rond te komen dan kan het de aankomende tijd extra moeilijk zijn. Meer betalen voor je boodschappen en een hogere energierekening kunnen zijn tol eisen.
Maar ook op de lange termijn kan inflatie zeker invloed hebben. Zeker als je salaris niet meegroeit met de inflatiecijfers.
- Inleveren op koopkracht: Blijft inflatie bijvoorbeeld hoger liggen dan de groei van je salaris dan ga de dus ieder jaar inleveren op je koopkracht.
- Spaargeld minder waard: Natuurlijk blijft het saldo op je spaarrekening gelijk, maar je kan uiteindelijk minder kopen meet je spaargeld waardoor het dus in waarde afneemt. Het kan dus verstandig zijn om iets te doen met je spaargeld.
- Te weinig pensioen: Veel pensioenfondsen beloven dat zij 70% van je gemiddelde loon uitbetalen als pensioen, maar daar kan hoge inflatie absoluut invloed op hebben. Loop je loongroei achter op je inflatie dan komt er dus een begrotingsgat. Als je pensioenfonds dit niet rechtzet met een stijging van de premie dan kan dat gevolgen hebben op je pensioen.
Wat kan jij doen tegen hoge inflatie?
Hoge inflatie zal je waarschijnlijk niet in de koude kleren zitten, maar gelukkig kan je zelf een aantal dingen doen. Ga je op tijd ermee aan de slag dan zal je zien dat een hogere inflatie vervelend is, maar geen extreme gevolgen zal hebben.
- Zorg voor voldoende spaargeld: Als de kosten omhoog gaan dan is het fijn om iets achter de hand te hebben. Zorg daarom voor voldoende spaargeld en ga bijvoorbeeld maandelijks automatisch sparen. Met digitale spaarpotjes kan je sparen voor (on)voorzienbare kostenposten.
- Hou financieel inzicht: Veel te vaak zie ik mensen de totale controle verliezen. De kosten lopen op en maandelijks is het steeds moeilijker om rond te komen, maar dat is geen reden om dan maar weg te kijken. Maak een inkomsten en uitgaven overzicht en ga met je financiën aan de slag.
- Ga geld besparen: Loopt inflatie op dan kan je natuurlijk proberen elders geld te besparen. Laat de auto wat vaker staan, koop producten in de aanbieding of doe de verwarming een graadje lager. Geld besparen kan op vele manieren en kan ook met een normale inflatie heel belangrijk zijn.
- Laat spaargeld renderen: Belangrijk is om eerste voldoende spaargeld op je rekening te hebben, maar heb je dit dan kan je ervoor kiezen om geld te investeren. Met dit geld kan je rendement maken waardoor dit de inflatie kan dempen of je vermogen zelfs zal groeien.
- Stel een aankoop uit: Sommige producten zijn op dit moment erg duur door schaarste. Zo is hout het afgelopen jaar ontzettend duur geworden. Wil jij ene nieuwe houten buitentafel? Stel je aankoop een jaartje uit en wacht tot de productie van hout weer op order is.
- Met minder leven: Tegenwoordig zijn we zo gewend aan consumeren dat we niet meer zonder kunnen, maar vraag jezelf eens af op je dat echt allemaal nodig hebt? Waarschijnlijk kan je veel minder geld uitgeven door met veel minder te leven. Stop met het altijd consumeren!
- Laat je salaris meegroeien: Inflatie is pas vervelend als je merkt dat je minder kan kopen. Zorg jij dat je salaris meegroeit met de inflatie dan heb jij er dus geen last van. Een goede jaarlijkse loonsverhoging of ander werk kan je uiteindelijk meer geld opleveren.
